Vệ sỹ nửa đêm



(CATP) Những năm gần đây, loại hình kinh doanh dịch vụ bảo vệ (DVBV) phát triển khá rầm rộ. Bên cạnh những công ty hoạt động rất chuyên nghiệp, bài bản cũng có hàng loạt công ty mở ra với mục đích tư lợi. Đó chính là lý do khiến thị trường DVBV trở nên bát nháo. Nhiều doanh nghiệp chỉ chú trọng lợi nhuận mà không trang bị đầy đủ những kiến thức cần thiết. Chất lượng vệ sĩ bị thả nổi, vô hình trung trở thành mối nguy cho xã hội.

“VỆ SĨ NỬA NGÀY”
Nghe người ta bảo nhau, chắc là do cung nhiều hơn cầu nên các công ty DVBV đua nhau tuyển người. Nhiều doanh nghiệp thông báo tuyển một lúc ba đến bốn trăm nhân viên, mà hình như chương trình tuyển dụng này kéo dài đến cả năm. Cầm trên tay tấm card visit của Công ty bảo vệ - vệ sĩ T.T (quận 12) tự cho là công ty bảo vệ hàng đầu tại Việt Nam, chúng tôi bấm máy gọi.

- Alô, Công ty bảo vệ T.T xin nghe.
- Chị ơi, nghe nói ở đây đang tuyển vệ sĩ, em muốn xin việc.
- Ai giới thiệu em biết công ty này?
- Dạ, người quen ạ.
- Được rồi, em cứ mang hồ sơ xin việc đến công ty chị sẽ tư vấn.
- Nhưng có yêu cầu gì không chị? Em chỉ cao có 1m55?
- Thế là được rồi...

Vài ngày sau, chúng tôi đến tận công ty để được tư vấn rõ ràng. Tiếp chúng tôi, nhân viên ở đó chỉ hỏi vài câu qua loa. Dù ban đầu phía công ty yêu cầu phải có hồ sơ xin việc, nhưng trong lần gặp ấy, họ bảo chúng tôi chỉ cần mang CMND đến thì công ty sẽ làm thủ tục ngay, hồ sơ có thể bổ sung sau. Đem chuyện có vài đứa cháu đang thất nghiệp cũng muốn xin làm bảo vệ nhưng có chiều cao khiêm tốn, cô nhân viên không ngần ngại trả lời, chỉ cần cao 1m50 là đủ chuẩn nộp đơn xin việc ở đây. Cứ có hồ sơ là sẽ có việc ngay, mức lương thử việc 2,5 triệu đồng cho người chưa có kinh nghiệm, hơn 3,7 triệu đồng cho người đã từng làm vệ sĩ ở một công ty khác với ca 12 tiếng.

Ngày hôm sau, chúng tôi trở lại Công ty T.T với CMND trên tay. Theo công ty, đây cũng là vòng phỏng vấn. Nhưng thực chất phía họ cũng không hỏi gì nhiều. Điều mà họ quan tâm là chúng tôi có đồng ý đi làm hay không để họ hoàn tất thủ tục nhận người. Sau cái gật đầu, nhân viên công ty đưa chúng tôi ba tờ giấy bảo ký vào, đây là giao kèo giữa công ty với người lao động. Liếc qua, chúng tôi thấy thời gian đào tạo vệ sĩ ghi trên giấy là một tháng. Lấy lý do chưa mang đủ tiền, chúng tôi chỉ mua trước một bộ đồ vệ sĩ (300 ngàn đồng, nếu mua hai bộ thì 500 ngàn đồng). Lúc ấy, cũng có một số vệ sĩ vừa mới được nhận việc đang ngồi nghe hướng dẫn quy trình làm việc, chấm công tại mục tiêu. Hai anh chàng vệ sĩ ấy cũng có dáng người bé xíu đang tẩn ngẩn nhìn theo người hướng dẫn vẽ rồng rắn trên trang giấy trắng. Sau khi hoàn thành thủ tục ban đầu, họ đưa chúng tôi bộ đồ vừa mua. Khi biết chúng tôi muốn được đi làm gấp, họ nhắn nhủ: “Nếu chiều nay quay lại để công ty đào tạo thì sáng mai sẽ được phân bổ công việc làm ngay”.

Cơn mưa chiều đổ ập xuống xua tan cái nắng hanh hao giữa phố thị. Đúng hai giờ chiều, chúng tôi có mặt tại Công ty T.T trong bộ đồ vệ sĩ size nhỏ nhất để bắt đầu chương trình đào tạo. Khi thấy chúng tôi, họ chỉ ngồi một góc bàn và đưa hai quyển sách để “ngâm cứu”. Một quyển liên quan đến luật lao động, quyển còn lại là giáo trình nghiệp vụ đào tạo bảo vệ của công ty. Lật nhanh, trong vòng nửa tiếng chúng tôi ra dấu hiệu đã đọc xong và hiểu vấn đề. Dẫu anh nhân viên bảo phải đọc kĩ để lát nữa còn trả lời nhưng khi thấy thái độ nôn nóng của chúng tôi, anh cũng hỏi vài câu cho có lệ. Thế là xong quy trình đào tạo, phần còn lại chỉ là cách hướng dẫn chấm công tại mục tiêu. Thời điểm ấy, cũng có vài người đến xin việc là những người đàn ông khá lớn tuổi. Trong khi đang ngồi chờ, chúng tôi nghe lỏm được câu chuyện của nam nhân viên (người đang tiếp chuyện với tôi) quát lớn với người ở đầu dây bên kia qua điện thoại: “Phải bảo người đã có kinh nghiệm làm bảo vệ, sao lại khai là sinh viên?”. Cùng lúc ấy, một cô vệ sĩ trẻ tuổi cao chưa đến 1m50 với thân hình tròn trịa bước vào xin đổi ca 12 tiếng sang 8 tiếng vì “mục tiêu” lúc nào cũng bị quay bằng camera, không thể đứng mãi được chừng ấy thời gian.

Nói chung, chỉ mất chưa đến 2 tiếng đồng hồ, chúng tôi đã nhận được giấy giới thiệu sang một Công ty V. làm bảo vệ. Trước khi ra về, nhân viên công ty còn dặn dò, nếu ai có hỏi cứ bảo là “em đã có kinh nghiệm làm việc này và được đào tạo bài bản rồi nhé”. Thế là tôi trở thành “vệ sĩ”.

Sáng hôm sau, chúng tôi mang giấy giới thiệu đến Công ty V. để ra mắt. Công việc được phân bổ ngay. Thật ra nghề này công việc cực kỳ nhàn hạ, chỉ có điều phải luôn trong tình trạng tỉnh táo. Thấy chúng tôi đứng ghi phiếu giữ xe, nhiều nhân viên Công ty V. hỏi lớn: “Hôm nay lại có nữ vệ sĩ mới à?”. Nghe đâu cách đây không lâu, có một nữ bảo vệ xin vào làm việc nhưng chỉ có hai ngày là biến mất. Đồng nghiệp của chúng tôi là hai nhân viên nam tuổi đời còn khá trẻ, tướng tá cũng nhỏ thó (khác xa với vệ sĩ trong phim) hướng dẫn công việc một cách nhiệt tình. Ca làm dự định 12 tiếng nhưng thời gian rảnh rỗi hơi bị nhiều nên chúng tôi cứ ngáp ngắn ngáp dài. Ghi phiếu xe xong thì vào ngồi ở phòng trực ban để chờ xe ra, xe vào ghi vào sổ. Chỉ có vài tiếng thôi, chúng tôi bắt đầu thấy lờ đờ. Giờ mới thấm thía cái cảnh nhàn quá cũng chán, vì không được ngủ, không được làm gì, cứ thế ngồi đếm thời gian trôi. Vậy mà theo hai em đồng nghiệp (làm việc ở đây vài tháng) thì tụi nó có thể thay phiên nhau túc trực đến 24 giờ để có thêm tiền trang trải cuộc sống. Công ty V. cho một công ty khác thuê mặt bằng nên có thêm một đội ngũ bảo vệ khác. Qua tiếp xúc với một vệ sĩ của Công ty N.C.T (chàng này cao cũng chưa đầy 1,6m), chúng tôi mới biết khi vào xin việc phải đóng rất nhiều loại tiền: tiền trang phục, tiền đào tạo (nhưng thật ra cũng không chú trọng gì mấy), tiền phòng cháy chữa cháy... Ra vẻ hiểu chuyện, chàng ta bảo: “Thật ra người ta nhận mình cũng là cách để thu lợi về cho công ty”.

Dù chỉ có nửa ngày làm vệ sĩ, chúng tôi cũng mệt nhoài vì cơ bản là... không làm gì hết. Cũng may là chưa xảy ra bất cứ tai nạn nào chứ nếu không những người vệ sĩ được đào tạo trong vòng vài giờ như chúng tôi làm sao biết sơ cứu nạn nhân, bảo vệ khách hàng.

TRÀN LAN CÔNG TY VỆ SĨ

Tại Việt Nam, nghề vệ sĩ khá “hút hàng” trong thời gian gần đây. Vì thế, càng ngày càng có thêm nhiều doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực này ra đời. Theo quy trình tuyển dụng, thể hình tốt, trẻ, khỏe chính là điều kiện tiên quyết để xin vào các công ty vệ sĩ. Khi đã qua vòng sơ tuyển, các ứng viên sẽ được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp theo một giáo trình riêng diễn ra từ 2 đến 3 tháng, thậm chí nhiều hơn thế. Trong khoảng thời gian này, các học viên sẽ được trang bị một số điều căn bản, từ trình độ võ thuật đến những kiến thức tổng quan về luật (luật hình sự, luật lao động...), cách thức làm việc (viết báo cáo, ghi chép điều tra, thẩm vấn, sử dụng máy móc) cùng với phương pháp bảo vệ, tự vệ, phòng cháy chữa cháy, đặc biệt là công tác sơ cấp cứu. Sau khi hoàn thành khóa đào tạo, các học viên sẽ được phân công về các “mục tiêu” để thực nghiệm. Đến khi chính thức được tuyển dụng vào một công ty nào đó thì họ trở thành vệ sĩ đích thực.

Được biết, nghề vệ sĩ xuất hiện ở Việt Nam từ khoảng giữa thập niên 90. Đầu tiên là Công ty Dịch vụ bảo vệ Việt Nam Thăng Long Sepre 24. Tiếp theo đó, khoảng năm 1995, một vị tướng về hưu đứng ra thành lập Công ty Long Hải, chuyên cung cấp dịch vụ bảo vệ chuyên nghiệp. Bước đầu, dù có ít công ty cung ứng vệ sĩ được thành lập nhưng chất lượng luôn được đặt lên hàng đầu. Càng về sau khi sự phát triển của nền kinh tế với nhu cầu ngày càng lớn về một dịch vụ chuyên trách bảo vệ tài sản, bảo vệ con người, cộng thêm tình hình kinh doanh dịch vụ vệ sĩ có vẻ khấm khá, hàng loạt công ty ồ ạt ra đời. Hình ảnh các nhân viên làm DVBV, gọi cho sang là “vệ sĩ” đã trở nên quen thuộc. Đi đến đâu (từ siêu thị, nhà hàng, quán nước, công ty...), chúng ta đều có thể thấy vệ sĩ làm nhiệm vụ.

Là trung tâm kinh tế lớn của cả nước, TP. Hồ Chí Minh hiện có 453 doanh nghiệp hoạt động kinh doanh DVBV với tổng số người tham gia hoạt động khoảng 15.000 người, trong số đó nhân viên bảo vệ chiếm trên 14.000 người (so với thời điểm năm 2002 chỉ có khoảng 6 doanh nghiệp). Giám đốc của một công ty vệ sĩ chia sẻ: “Để đáp ứng nhu cầu xã hội, tức là ngày càng nhiều các công ty, doanh nghiệp, thậm chí là cá nhân muốn bảo vệ tài sản, bảo vệ con người, dịch vụ bảo vệ ra đời như một xu hướng tất yếu”.

Thật ra, từ “vệ sĩ” ở các nước châu Âu được sử dụng đúng nghĩa, riêng ở Việt Nam, từ này gọi cho... oách nhưng thực chất đồng nghĩa với nhân viên bảo vệ hơn. Họ xuất hiện ở nhiều nơi với các kiểu trang phục đa dạng. Nhìn chung, trang phục được đầu tư kỹ lưỡng với đủ phong cách. Tương tự, giáo trình và thời hạn đào tạo đội ngũ vệ sĩ cũng không tuân theo bất kỳ quy chuẩn nào. Khi được cấp phép thành lập công ty DVBV, bản thân doanh nghiệp lại chính là nơi đào tạo và tự cấp chứng chỉ. Vì thế, việc đào tạo thế nào là tùy theo ngẫu hứng. Theo quan sát của chúng tôi, ngoại trừ một số công ty có tiếng trên thị trường, số đông còn lại là đào tạo qua loa, đại khái để nhanh chóng kiếm việc cho vệ sĩ. Ngoài hai đối tượng chính được ưu tiên là bộ đội xuất ngũ và công an phục viên, các công ty tuyển dụng còn chú trọng tuyển dụng các võ sĩ hoặc các học viên trường thể thao. Nhưng trước thực trạng các công ty DVBV mọc lên một cách tự phát như hiện nay thì vấn đề tuyển dụng vệ sĩ bị buông lỏng một cách đáng báo động. Nếu không giáo dục họ về đạo đức nghề nghiệp cũng như kiến thức pháp luật thì từ “vệ sĩ” đến “côn đồ” chỉ trong tích tắc.

(Còn tiếp)
 
SONG THIÊN - NGUYỄN HIẾU

Các tin khác